Wosk pszczeli – właściwości i zastosowania

Wosk pszczeli to niezwykle cenny produkt pszczeli, znany od tysięcy lat.

Wykorzystywany jest zarówno w kosmetyce, jak i w medycynie. Dzięki swoim unikalnym właściwościom stał się nieodłącznym elementem wielu preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych.

Wosk pszczeli produkowany jest przez pszczoły robotnice i służy im do budowy plastrów w ulu.

Jego skład chemiczny i fizyczne właściwości sprawiają, że jest on wyjątkowo wszechstronny.

Charakterystyka sensoryczna wosku pszczelego

Wosk pszczeli charakteryzuje się zróżnicowaną barwą, strukturą, konsystencją, zapachem i smakiem.

Barwa

Może być biała, jasnożółta, żółta, zielonożółta, jasnobrązowa, brązowa, ciemnoszara, a nawet kremowa, pomarańczowa i ciemnobrązowa z odcieniem zielonkawym.

Barwa wosku zależy od źródła nektaru, pyłku kwiatowego oraz propolisu. Na przykład, nektar z akacji daje wosk biały, a rzepakowy jasnożółty. Pyłek słonecznika barwi wosk na żółto, maku na zielonkawo, a brzoskwini na pomarańczowo.

Ponadto, barwa wosku zależy od diety pszczół oraz tego, jakie barwniki przenikną do hemolimfy z ich układu pokarmowego.

Struktura i konsystencja

Stan skupienia wosku zależy od temperatury otoczenia. Przy około 20°C jest twardy, ale w temperaturze 30–35°C staje się plastyczny i miękki. Topnieje w temperaturze około 62°C, a temperatura krzepnięcia jest nieco niższa (o 1-3°C).

Zapach i smak

Wosk pszczeli ma przyjemny, łagodny zapach przypominający miód, który nasila się podczas ogrzewania. Jego zapach pochodzi głównie z pożytku miodowego (naktaru i spadzi) i substancji lotnych miodu, propolisu i pierzgi.

Wosk zazwyczaj nie ma wyraźnego smaku, ale jeśli jest, to jest on przyjemny, pochodzący od estrów kwasów tłuszczowych. Wosk niskiej jakości może mieć smak kwaśnosłodki i lekko gorzkawy.

Właściwości wosku pszczelego

Wosk pszczeli ma wiele cennych właściwości, które czynią go nieocenionym surowcem w różnych dziedzinach.

Lecznicze właściwości wosku pszczelego

Wosk pszczeli działa przeciwzapalnie, przeciwświądowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Jest wykorzystywany do m.in. leczenia ran (również nowotworowych), owrzodzeń, oparzeń, a także w terapii chorób skóry takich jak egzema, łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.

Za pomocą wosku można skutecznie leczyć ponad 20 różnych chorób skóry (ropnie, trądzik, świerzbiączka, czyraki, rybia łuska, bielactwo, grzybice, łuszczyce, oparzenia popromienne, podskórne wylewy krwawe, AZS, owrzodzenia, oparzenia słoneczne, zarostowe zapalenie tętnic kończyn dolnych - choroba Buergera).

Ochrona skóry

Wosk pszczeli tworzy na skórze ochronną warstwę, która zabezpiecza przed utratą wilgoci oraz szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Dzięki swoim właściwościom nawilżającym i zmiękczającym, jest często składnikiem kremów, balsamów i pomadek ochronnych.

Leczenie błon śluzowych

Wosk pszczeli jest skuteczny w leczeniu stanów zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, gardła, nosa oraz zatok. Żucie wosku może łagodzić stany zapalne górnych dróg oddechowych oraz wspomagać leczenie kataru siennego i astmy oskrzelowej.

Terapia chorób układu ruchu

Wykazano, że terapie z wykorzystaniem wosku pszczelego są skuteczne w leczeniu wielu chorób układu ruchu. W tym celu stosuje się m.in. gorące okłady z wosku pszczelego.

Choroby, które można leczyć woskiem pszczelim, to m.in. choroby degeneracyjne i urazowe, zapalenie mięśni, ścięgien i nerwów, reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, rwa kulszowa.

Właściwości biologiczne

Wosk pszczeli zawiera wiele biologicznie aktywnych składników, takich jak alkohole tłuszczowe, fitosterole, kwasy tłuszczowe, triterpeny, związki flawonoidowe oraz karotenoidy. Te składniki wykazują działanie:

• przeciwdrobnoustrojowe,
• przeciwutleniające,
• przeciwzapalne,
• przeciwświądowe,
• regenerujące,
• ochronne.

Zastosowanie wosku pszczelego

Wosk pszczeli znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach.

Kosmetyka

Jest często wykorzystywany w produkcji kosmetyków, takich jak kremy, balsamy, pomadki ochronne, maski do włosów, a także w preparatach do pielęgnacji skóry i włosów.

Kup teraz: Kosmetyki naturalne na bazie wosku pszczelego

Medycyna

Wosk pszczeli jest składnikiem maści, plastrów i okładów stosowanych w leczeniu ran, owrzodzeń, ropni, oparzeń oraz wielu chorób skóry. Wykazuje skuteczność w leczeniu m.in. atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, grzybic oraz innych dolegliwości dermatologicznych. Ponadto, korzystnie wpływa na błony śluzowe oraz jest wykorzystywany w leczeniu chorób układu ruchu.

Przemysł spożywczy i produkcja

Wosk pszczeli jest wykorzystywany do powlekania serów i owoców, aby przedłużyć ich świeżość. Jest również używany w m.in. produkcji świec, past do mebli oraz wosków do konserwacji drewna i skóry.

Kup teraz: Świece z wosku pszczelego

Podsumowanie

Wosk pszczeli to niezwykle wszechstronny i cenny produkt pszczeli. Jego właściwości lecznicze, ochronne i pielęgnacyjne sprawiają, że jest niezastąpiony w kosmetyce, medycynie oraz przemyśle spożywczym i przy produkcji wysokiej jakości świec, past do mebli oraz wosków. Dzięki swoim unikalnym cechom, wosk pszczeli cieszy się dużą popularnością od tysiącleci i znajduje coraz to nowsze zastosowania w różnych dziedzinach życia.

Powyższy wpis ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Literatura:

prof. Bogdan Kędzia,  mgr Elżbieta Hołderna-Kędzia, "Wosk pszczeli. Ważny produkt pasieczny", Wydawnictwo Pasieka.