Skład miodu

Miód znakomicie nadaje się do gotowania (lubię mówić, że miód to uniwersalna przyprawa - pasuje do wszystkiego) i jest świetnym środkiem słodzącym. To wyjątkowy naturalny produkt. Dzisiaj przyjrzymy się, co kryje się w każdej kropli miodu.

Czym jest miód?

Miód to naturalny, słodki produkt wytwarzany przez pszczoły Apis mellifera. Powstaje przez łączenie nektaru roślin lub wydzielin żywych części roślin (albo, w przypadku miodów spadziowych, wydalin owadów ssących soki żywych części roślin) z enzymami wytwarzanymi przez pszczoły. Następnie pszczoły magazynują go w plastrach, gdzie jest odparowywany i pozostawiony do dojrzewania.

Miód to podstawowy pokarm pszczół, gromadzony na okresy niedoborów pokarmowych. Czasami jego obfitość jest na tyle duża, że można uszczknąć kilka plastrów miodu robiąc miejsce na przyszłe zbiory. Z tych to właśnie plastrów jest nasz miód.

Miód jest przede wszystkim produktem biologicznym, w którym znajduje się wiele składników niezbędnych dla naszego organizmu. W latach 60. naukowcy stwierdzili występowanie w miodzie około 60 składników, a z rozwojem nauki na początku XXI w. wykryto w miodzie blisko 500 składników.

Od czego zależy skład miodu?

Miód to zróżnicowany produkt. Jego skład zależy głównie od dwóch czynników:

• rodzaju i gatunku roślin, z których pszczoły zebrały nektar i spadź,
• pory roku.

Ponadto, skład miodu może się różnić w zależności od regionu, gleby, strefy klimatycznej, nasłonecznienia oraz procesu jego pozyskiwania i magazynowania.

Każdy z tych czynników wpływa na skład miodu, a więc i na jego właściwości odżywcze oraz zdrowotne. Powoduje to, że odmian miodu w Polsce jest bardzo dużo. Mamy np. miód akacjowy, wrzosowy, lipowy… Różnym odmianom miodu można przypisać zróżnicowane, często unikalne, właściwości.

Na przykład, miody nektarowe (m.in. lipowy, gryczany, wrzosowy), mają różne proporcje cukrów i enzymów, co wpływa na ich smak i właściwości zdrowotne. Miody spadziowe zaś charakteryzują się wyższą zawartością minerałów i enzymów, co czyni je jeszcze bardziej wartościowymi.

Bogactwo składników odżywczych. Co zawiera miód?

Główne składniki miodu to:

• węglowodany stanowiące do 80% jego składu. Miód zawiera węglowodany o różnej budowie chemicznej. Są to głównie dwa cukry proste: glukoza i fruktoza, oraz dodatkowo dwucukry, trójcukry i wielocukry. Dzięki wysokiej zawartości cukrów, miód bezpośrednio odżywia i regeneruje nabłonek układu pokarmowego oraz jest doskonałym źródłem energii dla organizmu.
• woda, która może stanowić od kilkunastu do 20% jego masy (w Polsce to zazwyczaj ok. 17-18%). Wyjątkiem jest miód wrzosowy, który może mieć do 23% zawartości wody. Zwykle miody spadziowe zawierają mniej wody niż miody nektarowe.

Unikalne właściwości smakowe, odżywcze i wspomagające leczenie miodu wynikają z obecności nie tylko cukrów, ale i innych substancji. Związki te są liczne i różnorodne, a ich stężenie zależy od odmiany miodu, warunków jego pozyskiwania oraz przechowywania. Są to m.in.:

• Enzymy: Enzymy w miodzie pochodzą z roślin i układu pokarmowego pszczół. W miodzie wyróżniamy takie enzymy, jak: inwertaza, diastaza, maltaza, lizozym, oksydaza glukozy, fosfataza kwaśna. Enzymy te ułatwiają trawienie, wspomagają procesy metaboliczne i hamują rozwój bakterii i innych chorobotwórczych drobnoustrojów.
• Kwasy organiczne: Miód zawiera kwasy alifatyczne i aromatyczne, m.in.: kwas cytrynowy, jabłkowy, glukonowy, pirogronowy, bursztynowy, mrówkowy, szczawiowy, mlekowy. Kwasy organiczne mają właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne.
• Związki fenolowe: Najważniejsze z nich to kwasy fenolowe i flawonoidy, które przedostają się do miodu z pyłku i propolisu. Najwięcej związków fenolowych zawierają miody o ciemnej barwie.
• Substancje lotne, które decydują o aromacie miodu.
• Białka, peptydy i aminokwasy: Miód zawiera substancje białkowe (białka, peptydy i enzymy) oraz aż 24 różne aminokwasy w stanie wolnym, z których najważniejsza jest prolina. Aminokwasy są kluczowe dla regeneracji tkanek i budowy białek w organizmie.
• Witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9) oraz witamina C. Witaminy te wspierają metabolizm, układ nerwowy oraz odporność organizmu.
• Biopierwiastki, czyli mikro- i makroelementy. Najwięcej w miodzie jest potasu, fosforu, magnezu, sodu i wapnia. Te minerały wspierają funkcjonowanie układów kostnego, nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz odpornościowego. Bardzo ważnym biopierwiastkiem, który zawiera miód, jest dobrze przyswajalne żelazo.

Skład miodu jest ważny, ponieważ pozwala nam określić jakość miodu

Badanie składu miodu pozwala określić jego odmianę oraz pozwala na kontrolę jego jakości. Dzięki określeniu zawartości poszczególnych substancji, jesteśmy w stanie jednoznacznie stwierdzić, czy miód jest pełnowartościowy i spełnia nasze rygorystyczne normy jakościowe.

W celu określenia jakości miodu, badamy go pod kątem takich parametrów, jak kwasowość, przewodność i zawartość wody, sprawdzamy jego aktywność enzymatyczną oraz kontrolujemy zawartość niepożądanych substancji, takich jak pestycydy czy antybiotyki. Dzięki temu wiemy, że nasz miód jest dobry.

Literatura:

"Wszystko o miodzie i jego pozyskiwaniu", S. Trzybiński, Wydawnictwo Pasieka, 2018,

 „Wielka encyklopedia pszczelarstwa”, M. Morawski, L. Maroń-Morawska, Wydawnictwo Dragon, Bielsko-Biała, 2014,

„Analiza właściwości miodu pszczelego i jego zastosowanie w dietetyce i kosmetologii”, J. Marwicka, R. Gałuszka, G. Gałuszka, A. Podolska, Ł. Żurawski, K. Niemyjska, Kosmetologia Estetyczna Rocznik 2014, Tom 03, Nr. 2, s. 107-110.

Ten wpis ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Informacje zostały zaczerpnięte z podanej literatury.